Giới thiệu

Nếu phở bò là tinh hoa của Hà Nội, mì Quảng đại diện miền Trung thì với người dân miền biển Hải Phòng, không gì có thể thay thế được món bánh đa cua – đặc sản bình dị, mộc mạc nhưng đậm đà hương vị.

Bánh đa cua Hải Phòng là sự tổng hòa của nhiều yếu tố: vị ngọt thanh của nước dùng từ cua đồng, sợi bánh đa đỏ dai mềm độc đáo, ăn kèm với rau muống trần, chả lá lốt, giá đỗ, hành phi và đôi khi có thêm chả cá, tôm, giò tai…

Nguồn gốc món bánh đa cua

Bánh đa cua là món ăn đặc trưng lâu đời của người dân Hải Phòng, thường xuất hiện trong các bữa ăn sáng hoặc trưa. Đây là món ăn có nguồn gốc dân dã, ra đời từ nhu cầu tận dụng nguyên liệu sẵn có: cua đồng đồng quê, rau muống, hành khô, bánh đa đỏ – những thành phần giản dị, gần gũi với nông dân vùng duyên hải.

Dần dần, món ăn này được cải tiến và nâng tầm, trở thành một biểu tượng ẩm thực không thể thiếu khi nhắc tới ẩm thực miền Bắc nói chung và Hải Phòng nói riêng.

Đặc điểm nổi bật của bánh đa cua

• Nước dùng ninh từ cua đồng tươi, ngọt thanh, không cần dùng bột ngọt

• Bánh đa đỏ làm từ gạo lứt hoặc gạo đỏ, được tráng mỏng, phơi nắng và sấy khô

• Ăn kèm rau muống trần, giá đỗ, chả lá lốt, giò tai, hành phi

• Mắm tôm hoặc tương ớt Hải Phòng tạo nên vị đậm đà, cay nồng đặc trưng

Nguyên liệu truyền thống của bánh đa cua

1. Cua đồng

Cua đồng tươi là linh hồn của món ăn. Cua được giã nhuyễn, lọc lấy nước, đun đến khi gạch cua nổi lên thành từng mảng.

Mẹo:
Chọn cua chắc, màu sẫm, có yếm cứng. Cua đực nhiều thịt, cua cái nhiều gạch – nên kết hợp cả hai.

2. Bánh đa đỏ

Bánh đa Hải Phòng có màu nâu đỏ đặc trưng do trộn thêm bột gấc hoặc bột cam, giúp sợi bánh vừa đẹp mắt vừa thơm ngon. Khi trần nước sôi, bánh dai mềm nhưng không nát.

3. Chả lá lốt và chả thịt

Chả lá lốt làm từ thịt băm, ướp gia vị, gói trong lá lốt và rán thơm. Có thể thêm chả cá hoặc giò tai thái lát để tăng phần hấp dẫn.

4. Rau và gia vị ăn kèm

• Rau muống trần

• Giá đỗ

• Hành phi

• Tôm nõn hoặc tôm khô

• Tương ớt, mắm tôm, giấm tỏi

Cách nấu bánh đa cua tại nhà

Bước 1: Sơ chế cua

• Cua rửa sạch, bỏ yếm, mai

• Lấy gạch cua riêng

• Giã hoặc xay cua, lọc lấy nước (lọc 2–3 lần cho sạch cặn)

• Đun nhỏ lửa cho đến khi riêu cua nổi váng – nhẹ tay để không bị vỡ

Bước 2: Xào gạch cua

• Phi thơm hành khô, cho gạch cua vào đảo nhanh tay

• Có thể thêm ít dầu điều để màu vàng óng

Bước 3: Nấu nước dùng

• Nêm nước cua với mắm, muối, tiêu

• Có thể thêm nước hầm xương ống để tăng độ ngọt

• Khi ăn, chan nước riêu cua lên bánh đa, thêm gạch xào, topping

Bước 4: Chuẩn bị phần ăn kèm

• Trụng bánh đa đỏ trong nước sôi

• Trần rau muống, giá đỗ

• Rán chả lá lốt, chả cá

• Rắc hành phi, rau thơm

Mẹo để món bánh đa cua chuẩn vị Hải Phòng

• Dùng cua đồng thật, không thay bằng cua bể hay cua nuôi

• Gạch cua phải xào riêng, tránh tan trong nước dùng

• Bánh đa đỏ nên trần vừa đủ mềm, không để quá lâu bị nhão

• Không dùng nhiều gia vị nhân tạo – vị ngon đến từ nguyên liệu tự nhiên

Bánh đa cua – món ăn phổ biến khắp miền Bắc

Dù là món đặc sản Hải Phòng, nhưng bánh đa cua hiện đã phổ biến tại Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Dương, và nhiều thành phố lớn khác. Tại Hà Nội, bạn có thể dễ dàng tìm thấy các quán bánh đa cua ngon như:

• Bánh đa cua Cát Dài – Nguyễn Chí Thanh

• Bánh đa cua Hải Phòng – Cầu Giấy

• Bánh đa cua Vũ Tông Phan

Mỗi nơi có cách chế biến khác nhau, nhưng giữ được cốt lõi của món ăn gốc – thanh, đậm, béo và đầy đặn.

Ăn bánh đa cua có tốt cho sức khỏe không?

Có. Món bánh đa cua vừa ngon lại giàu dinh dưỡng:

• Cua đồng: chứa canxi, protein, ít cholesterol

• Rau xanh: cung cấp chất xơ, vitamin

• Gạo đỏ: có chỉ số đường huyết thấp hơn gạo trắng

Tuy nhiên, người bị gout hoặc bệnh thận nên ăn với lượng vừa phải vì cua chứa nhiều purin.

Câu hỏi thường gặp

1. Có thể thay bánh đa đỏ bằng phở hoặc bún không?
Được, nhưng sẽ không đúng vị truyền thống. Bánh đa đỏ có độ dai và mùi thơm riêng.

2. Có thể cấp đông nước cua được không?
Được. Sau khi lọc cua, bạn có thể đông lạnh trong 1 tuần. Khi dùng chỉ cần rã đông, đun lại nhẹ.

3. Topping nào phổ biến trong bánh đa cua?
Chả lá lốt, giò tai, hành phi, rau muống, giá đỗ, tôm nõn… tùy khẩu vị.

4. Tại sao nước riêu cua bị tanh?
Có thể do cua không tươi, hoặc không bỏ sạch phần yếm và mang cua. Nên thêm ít gừng hoặc mắm để khử mùi.

Kết luận

Bánh đa cua là món ăn tưởng chừng đơn giản nhưng lại đòi hỏi nhiều công đoạn tỉ mỉ, từ việc chọn cua tươi, lọc nước, nấu nước dùng đến xào gạch, chuẩn bị topping và pha nước chấm. Tất cả làm nên một tô bánh đa cua đậm đà, nóng hổi, đầy đủ sắc – hương – vị.

Giữa nhịp sống hiện đại hối hả, một bát bánh đa cua nghi ngút khói, dậy mùi cua đồng, hành phi, ăn kèm chả lá lốt và rau xanh, chính là khoảnh khắc chậm lại để thưởng thức hồn quê giữa lòng phố thị.

• Xem thêm: món ăn truyền thống miền Bắc không thể bỏ qua
• Tìm hiểu thêm các đặc sản ba miền tại bluediamondgroup.com.vn – Nơi tôn vinh văn hóa và tinh hoa ẩm thực Việt.